De wereld staat in brand. De corona-crisis in China is uitgegroeid tot een ware pandemie. Vanaf deze week is ook Nederland op slot gegaan. Scholen zijn dicht en ook de horeca is gesloten. Deze crisis heeft ook een (positief) milieueffect. Zo bleek enige tijd terug al dat de CO2-uitstoot boven China drastisch is afgenomen. En ook het aantal vluchten binnen Europa zal de komende periode kelderen. Reden voor veel vliegtuigmaatschappijen om hun werknemers waar mogelijk te ontslaan of in deeltijd WW te brengen.
Maar dit is niet de enige uitdaging waarmee vliegtuigmaatschappijen te maken hebben. Het kabinet wil namelijk per 1 januari 2021 een vliegbelasting invoeren voor vertrekkende passagiers en vrachtvliegtuigen. De voorkeur ging eigenlijk uit naar een Europese belasting op luchtvaart maar het lijkt erop dat een internationale heffing niet haalbaar is. Momenteel wordt internationaal vliegen opmerkelijk genoeg niet belast met accijns of btw. Dit in tegenstelling tot de auto, bus of trein. Dit is een belangrijke reden om een vliegbelasting in te voeren. Daarnaast draagt deze belasting er ook aan bij om de prijsverschillen tussen bijvoorbeeld vliegtickets en treinkaartjes te verkleinen.
Tarief
De verwachting is dat het tarief lager dan € 7,50 zal blijven. Het exacte tarief wordt pas vastgesteld in het Belastingplan 2021, omdat het tarief nog moet worden aangepast aan de inflatie. Transferpassagiers betalen deze belasting niet. Ook komt er een vliegbelasting voor vrachtverkeer. Vliegtuigen die minder geluid produceren, worden minder belast. De meest lawaaiige vrachtvliegtuigen betalen € 3,85 per ton maximaal toegelaten startgewicht (MTOW). Vliegtuigen uit de lagere geluidsklassen gaan € 1,925 per ton MTOW betalen. Dit tarief is op basis van het gewicht van het vliegtuig.
Minimale afname
De vraag is hoe effectief een dergelijke (beperkte) heffing zal zijn. Staatssecretaris Vijlbrief beantwoordde recent Kamervragen over de effecten van de voorgenomen vliegbelasting (zie: 2020-0000046362). Daaruit blijkt dat in de gekozen variant in 2021 het aantal passagiersvluchten van en naar Nederland met 0,1 tot 0,6 procent daalt en het aantal vrachtvluchten met 3 tot 4 procent, afhankelijk van het economische scenario. Het aantal vluchten dat zich verplaatst naar buitenlandse vliegvelden is niet bekend. Wel blijkt uit het rapport dat van de circa 30 miljoen Nederlandse passagiers op Nederlandse luchthavens, ongeveer 0,7 procent besluit om via buitenlandse luchthavens te vliegen.
Met andere woorden, de effecten van een vliegbelasting in de huidige vorm zijn minimaal. Ik denk dat we als Nederlanders ons moeten afvragen of we dit moeten willen. Is die citytrip naar Barcelona de enorme negatieve effecten die voortvloeien uit vliegbewegingen over korte afstand het waard? Moeten we niet harder ingrijpen en bijvoorbeeld vliegverkeer over kortere afstanden verbieden? Of dusdanig belasten dat de trein een aantrekkelijker alternatief wordt? Want ondanks de huidige stilstand van ons land door de pandemie kan ik u verzekeren dat over enkele maanden de economische motor weer gewoon op gang gaat komen. En die mooie blauwe lucht boven uw woning weer gevuld zal zijn met vliegtuigen vol cityhoppers….